بازی‌های مناسب برای نوزادان در ماه‌های مختلف

مقدمه

نوزادان از لحظه تولد، در حال یادگیری و تعامل با دنیای اطراف خود هستند. بازی کردن نه‌تنها یک سرگرمی ساده نیست، بلکه ابزار مهمی برای رشد ذهنی، جسمی، عاطفی و اجتماعی کودک است. انتخاب بازی‌های مناسب با سن و مرحله رشدی نوزاد، به والدین کمک می‌کند تا فرزندشان را به بهترین شکل در مسیر رشد طبیعی همراهی کنند.

ماه اول (۰ تا ۱ ماهگی)

نوزاد تازه به دنیای بیرون وارد شده و بیشتر اوقات در خواب است. سیستم عصبی هنوز در حال رشد است و واکنش‌های نوزاد به صورت غریزی و محدود به نور، صدا و لمس است.

بازی‌های پیشنهادی

• تماس چشمی و صحبت آرام: در زمان‌هایی مثل شیر دادن یا عوض کردن پوشک، به چشمان نوزاد نگاه کنید و با او با لحن آرام حرف بزنید.

• آواز خواندن با صدای ملایم: نوزاد به صداهای نرم واکنش نشان می‌دهد. لالایی یا ترانه‌های کودکانه آرام می‌تواند او را آرام کند.

• حرکت دادن اشیای سیاه‌وسفید: نوزاد در این سن به طرح‌های با کنتراست بالا توجه بیشتری دارد. اشیای ساده سیاه‌وسفید را در فاصله حدود ۲۰ تا ۳۰ سانتی‌متری از چشم او حرکت دهید.

ماه دوم (۱ تا ۲ ماهگی)

نوزاد کم‌کم به صداها و چهره‌ها واکنش بیشتری نشان می‌دهد. حرکات او هماهنگ‌تر شده و لبخند اجتماعی ظاهر می‌شود.

بازی‌های پیشنهادی

• لبخند زدن و تقلید حالات چهره: نوزاد به چهره والدین توجه دارد. با او لبخند بزنید و حالت‌های چهره‌تان را تغییر دهید.

• استفاده از آویز بالای تخت: وسایل رنگی ساده و با حرکت آرام توجه او را جلب می‌کنند.

• ماساژ ملایم: ماساژ آرام بدن نوزاد باعث افزایش حس امنیت و ایجاد ارتباط عاطفی می‌شود.

ماه سوم (۲ تا ۳ ماهگی)

نوزاد می‌تواند اشیا را با چشم دنبال کند و صداهایی مانند غان و غون تولید کند. علاقه بیشتری به تعامل نشان می‌دهد.

بازی‌های پیشنهادی

• آینه بی‌خطر کودک: نگاه کردن به تصویر خود در آینه برای نوزاد جذاب و آموزنده است.

• استفاده از جغجغه‌های سبک: اشیای صدادار کوچک برای تحریک شنوایی و هماهنگی دست و چشم مناسب هستند.

• قرار دادن نوزاد در آغوش به حالت نیمه‌نشسته: به تقویت عضلات گردن و بالاتنه کمک می‌کند.

ماه چهارم تا ششم (۳ تا ۶ ماهگی)

نوزاد شروع به گرفتن اشیا، غلتیدن، خندیدن و تقلید صداها می‌کند. کنجکاوی نسبت به محیط اطراف بیشتر می‌شود.

بازی‌های پیشنهادی

• بازی دالی موشه: با پنهان و آشکار کردن چهره‌تان، مفهوم پایداری اشیا را به کودک آموزش می‌دهید.

• دادن اشیای نرم و رنگی به دست کودک: او تلاش می‌کند آنها را بگیرد، لمس کند و به دهان ببرد.

• زمان بازی روی شکم (tummy time): در این وضعیت، عضلات گردن و شانه‌ها تقویت می‌شود.

ماه هفتم تا نهم (۶ تا ۹ ماهگی)

توانایی نشستن، چهار دست‌وپا رفتن و گرفتن اشیا بهبود یافته است. نوزاد به دنبال کشف محیط است.

بازی‌های پیشنهادی

• جعبه اشیای متنوع: یک جعبه با وسایل بی‌خطر و متنوع از نظر بافت، شکل و صدا تهیه کنید.

• بازی با صداها: صداهایی تولید کنید که کودک تقلید کند؛ مانند صداهای حیوانات یا کلمات ساده.

• غلتاندن توپ: کودک را تشویق کنید توپ را بگیرد یا دنبال آن برود.

ماه دهم تا دوازدهم (۹ تا ۱۲ ماهگی)

در این مرحله کودک ممکن است بایستد، چند قدم بردارد و کلمات ساده بگوید. مهارت‌های ظریف‌تر دست و هماهنگی بیشتر می‌شود.

بازی‌های پیشنهادی

• بازی با بلوک‌های نرم یا چوبی: کودک می‌تواند آن‌ها را بچیند یا خراب کند و مفهوم علت و معلول را یاد بگیرد.

• آهنگ‌های همراه با حرکات بدنی: با آهنگ‌هایی که شامل دست زدن یا حرکت دادن اعضا هستند، مهارت‌های حرکتی را تقویت کنید.

• بازی‌های نوبتی مثل “بده بگیر”: تعامل اجتماعی، درک نوبت و مهارت‌های اجتماعی در این بازی‌ها تقویت می‌شود.

نکات مهم برای بازی با نوزاد

1. ایمنی همیشه اولویت دارد. اسباب‌بازی‌ها باید بدون لبه تیز، قابل شست‌وشو، غیرسمی و مناسب سن نوزاد باشند.

2. نوزاد را مجبور به بازی نکنید. اگر خسته یا بی‌حوصله است، اجازه دهید استراحت کند.

3. زمان بازی را کوتاه ولی منظم نگه دارید. ۵ تا ۱۰ دقیقه در دفعات متعدد روزانه کافی است.

4. از تکنولوژی کمتر استفاده کنید. بازی‌های فیزیکی و ارتباط رو در رو بسیار مؤثرتر از نمایشگرها هستند.